Δημοσιεύτηκε από Hans Müller στις 27 Φεβρουαρίου 2022 στις 14:30 μ.μ

Έγραψα αυτό το άρθρο στις 9 Φεβρουαρίου 2013 κατά τη διάρκεια της εργασίας μου ως επικεφαλής ομάδας εργασίας για την ιστορία της EUROPA-UNION Heilbronn.

Στη σημερινή εποχή της ευρωπαϊκής κρίσης, είναι δύσκολο να γράψουμε αισιόδοξα για τη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Ο ενθουσιασμός για την Ευρώπη –αν υπήρξε ποτέ κάτι τέτοιο στο ευρύ κοινό– έχει φτάσει στο πάτο. Ο ευρωσκεπτικισμός είναι «μέσα». Το «Ναι, αλλά...» των ευρωσκεπτικιστών καταχειροκροτείται.
Στο βιβλίο του 2012 What if Europe fails (1), ο Ολλανδός δημοσιογράφος Geert Mak προειδοποιεί για τον μεγάλο κίνδυνο ολόκληρου του ευρωπαϊκού εγχειρήματος, αυτή η πολύτιμη κληρονομιά των προηγούμενων γενιών Ευρωπαίων, να γλιστρήσει από τα χέρια μας απαρατήρητα. Προειδοποιεί για μια τάση μονιμότητας -θα μπορούσε να πει κανείς και αδιαφορία- γιατί: «Όσο πιο βαθιές είναι οι συνέπειες των νέων εξελίξεων για την καθημερινότητά μας, τόσο περισσότερο τείνουμε να αποστρέφουμε το βλέμμα μας» (2).

Διορατικοί ηγέτες σκέψης

Όταν ιδρύθηκε επίσημα η ένωση περιφέρειας Heilbronn της Europa-Union τον Μάιο του 1953, ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν μόλις οκτώ ετών. Η ευρωπαϊκή σφαγή είχε βυθίσει όχι μόνο τη νίκη της Γερμανίας σε δεινή θέση, αλλά και τους νικητές, όπως η Γαλλία και η Μεγάλη Βρετανία. Εκατομμύρια νεκροί πολέμου, τραυματίες και δολοφονημένοι - υλικές και άυλες ζημιές κάθε είδους - έπρεπε να θρηνηθούν. Δεν είναι περίεργο που οι διορατικοί άντρες και οι γυναίκες σκέφτηκαν από νωρίς πώς θα μπορούσε να γλιτώσει η ήπειρος από μια άλλη τέτοια καταστροφή. Η συνύπαρξη λαών και δυνάμεων στην Ευρώπη έπρεπε να τεθεί σε νέα βάση για να αποφευχθεί ένας νέος πόλεμος.

Ο Αυστριακός συγγραφέας και πολιτικός Nikolaus Graf von Coudenhove-Kalergi (1894 – 1972) είναι ένας από τους πρώτους στοχαστές που ξεπέρασαν τον εθνικισμό στην Ευρώπη. Ήδη από τη δεκαετία του 20, υπό την εντύπωση της φρίκης του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, εξέδωσε την Paneuropa. - Ιδρύθηκε το Σωματείο. Αξίζει να αναφερθεί και ο Γάλλος πολιτικός και πρωθυπουργός για ένα διάστημα, Aristide Briand (1862 – 1932).

Ήδη από το 1925, οι Γερμανοί Σοσιαλδημοκράτες ζήτησαν το σχηματισμό Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης στο Πρόγραμμά τους στη Χαϊδελβέργη (3). Το 1939, στη νορβηγική εξορία, ο Willy Brandt δημοσίευσε ένα άρθρο εφημερίδας με τίτλο Το όνειρο των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης (4) και την άνοιξη του 1944 ο Brandt, μαζί με τον Αυστριακό Bruno Kreisky, άρχισε να σκιαγραφεί το προσχέδιο για ένα είδος Η Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς να γνωρίζει τότε ότι ο Γάλλος Jean Monnet - ένας από τους μετέπειτα μεγάλους εγκέφαλους και οδηγούς της διαδικασίας ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης - ασχολήθηκε επίσης με τέτοια ζητήματα στο Αλγέρι (5).

Στην ομιλία του στη Ζυρίχη της 19ης Σεπτεμβρίου 1946, που έγινε διάσημη, ο Winston Churchill (1874 – 1965) ονόμασε τη συνεργασία μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας ως το απαραίτητο πρώτο βήμα για την αποκατάσταση της ευρωπαϊκής οικογένειας. Ο Τσόρτσιλ μίλησε για μια θεραπεία που θα μπορούσε να κάνει ολόκληρη την Ευρώπη ελεύθερη και ευτυχισμένη μέσα σε λίγα χρόνια: "Αυτή η θεραπεία συνίσταται στην ανανέωση της ευρωπαϊκής οικογένειας των εθνών... Πρέπει να οικοδομήσουμε ένα είδος Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης." (6)

Λίγες μέρες μετά την ομιλία του Τσόρτσιλ, στις 21 Σεπτεμβρίου 1946, εκπρόσωποι από δεκατέσσερις ευρωπαϊκές χώρες και τις ΗΠΑ υιοθέτησαν δώδεκα διατριβές στο Χέρτενσταϊν της Ελβετίας, οι οποίες έγιναν γνωστές ως Πρόγραμμα Χέρτενσταϊν. Η 1η διατριβή λέει: «Μια ευρωπαϊκή κοινότητα που χτίζεται σε ομοσπονδιακή βάση είναι απαραίτητο και ουσιαστικό μέρος οποιασδήποτε πραγματικής παγκόσμιας ένωσης.» Η διατριβή 4 αγκυρώνει αυτό που εξακολουθεί να συζητείται σήμερα, περισσότερα από 65 χρόνια μετά τον Χέρτενσταϊν, όσον αφορά την εφαρμογή. «Τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης μεταβιβάζουν μέρος των οικονομικών, πολιτικών και στρατιωτικών κυριαρχικών δικαιωμάτων τους στην ομοσπονδία που έχουν σχηματίσει» (7)

Οι κινητήριες δυνάμεις πίσω από την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση περιλαμβάνουν το Συμβούλιο της Ευρώπης, το οποίο ιδρύθηκε από δέκα κράτη το 1949 και το οποίο, στο καταστατικό του της 5ης Μαΐου 1949, έθεσε στον εαυτό του καθήκον «να δημιουργήσει στενότερους δεσμούς μεταξύ των μελών του για την προστασία και την προώθηση των ιδανικών και αρχές που αποτελούν την κοινή τους κληρονομιά Το πιο σημαντικό αποτέλεσμα των εργασιών του Συμβουλίου της Ευρώπης είναι η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (ΕΣΔΑ), η οποία εγκρίθηκε το 1950 και είναι πλέον δεσμευτική για τα 47 κράτη μέλη και η συμμόρφωση με την οποία είναι παρακολουθείται από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο στο Στρασβούργο. Με τη Συνθήκη της Λισαβόνας, η Ευρωπαϊκή Ένωση προσχώρησε επίσης στη Σύμβαση.

Το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Ανάκαμψης (ERP) – πιο γνωστό ως Σχέδιο Μάρσαλ – είναι ένα άλλο κομμάτι του παζλ στην περαιτέρω ανάπτυξη της Ευρώπης που παρουσίασε ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών George C. Marshall στις 5 Ιουνίου 1947 σε μια ομιλία του σε φοιτητές στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ. «Το Σχέδιο Μάρσαλ ήταν ένα οικονομικό πρόγραμμα, αλλά η κρίση που απέτρεψε ήταν πολιτική», γράφει ο Tony Judt στην ιστορία του στην Ευρώπη (8). «Το πραγματικό όφελος του Σχεδίου Μάρσαλ ήταν ψυχολογικό. Θα μπορούσε κανείς σχεδόν να πει ότι έδωσε στους Ευρωπαίους μια πιο θετική εικόνα του εαυτού του. Απέκτησαν τη δύναμη να αποχαιρετήσουν μια για πάντα τον σοβινισμό και τις αυταρχικές λύσεις. Μια κοινή οικονομική πολιτική φαινόταν πλέον φυσιολογική...» (9), επειδή το Σχέδιο Μάρσαλ ανάγκασε τους Ευρωπαίους να σχεδιάσουν από κοινού και να εκτιμήσουν τις επενδυτικές τους ανάγκες. «Έπρεπε να διαπραγματευτούν όχι μόνο με τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και με τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη, αφού ο στόχος ήταν να δημιουργήσουν πολυμερείς οικονομικές σχέσεις το συντομότερο δυνατό (10). Από αυτή την άποψη, το Σχέδιο Μάρσαλ και οι υπερεθνικοί θεσμοί που δημιουργήθηκαν από αυτό, όπως ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας στην Ευρώπη (OEEC) και η Ευρωπαϊκή Ένωση Πληρωμών, έγιναν το ιδανικό πεδίο εκπαίδευσης και εμπειρίας για το μεταγενέστερο έργο πολιτικών και διοικητικών στελεχών. στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα.

Η αρχή της νέας Ευρώπης

Μετά από αυτή την ιστορία και μετά από αυτήν την προηγούμενη ευρωπαϊκή εμπειρία, δεν ήταν περίεργο ότι χρειάστηκε λιγότερο από ένα χρόνο έως ότου το Σχέδιο Schuman επεξεργάστηκε ο Jean Monnet υπογράφηκε στις 18 Απριλίου 1951 από τα έξι ιδρυτικά κράτη του Montanunion. Ο Jean Monnet (1888 - 1979) - αργότερα ονομάστηκε "Πατέρας της Ευρώπης" - ήταν ο πρώτος Πρόεδρος της νεοσύστατης Ανώτατης Αρχής της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ) από το 1952 έως το 1954. «Τα κίνητρα των έξι κρατών για την υπογραφή αυτής της συνθήκης μπορεί να διέφεραν, αλλά το αποτέλεσμα ήταν ιστορικά σημαντικό. Το γεγονός ότι πρώην εχθροί βρήκαν μια τέτοια κοινότητα λίγα χρόνια μετά το τέλος του πολέμου είναι πρωτοφανές στην παγκόσμια ιστορία» (11).

Εκ των υστέρων, πρέπει να γίνει δεκτό ότι αυτός ο ευρωπαϊκός δυναμισμός δεν συνεχίστηκε αμείωτος. Πάνω απ 'όλα, το γεγονός ότι το σχέδιο για μια Ευρωπαϊκή Αμυντική Κοινότητα (EDC) που προτάθηκε από τη Γαλλία το 1950 απέτυχε τέσσερα χρόνια αργότερα στη γαλλική Εθνοσυνέλευση ήταν μια οπισθοδρόμηση στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Δύο άντρες – πάλι ο Ζαν Μονέ και ο Βέλγος Υπουργός Εξωτερικών Πωλ Ανρί Σπάακ (1899 – 1972) ξεκίνησαν ξανά τον τροχό της ανάπτυξης. Στις 25 Μαρτίου 1957 υπογράφηκαν πανηγυρικά στη Ρώμη οι συνθήκες για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (ΕΟΚ).

Η επίσημη ίδρυση μιας περιφερειακής ένωσης της Europa-Union στο Heilbronn στις 9 Μαΐου 1953 δεν ήταν ένα γεγονός κοσμοϊστορικής σημασίας. Αλλά μπορεί κανείς να υποθέσει ότι το ευρωπαϊκό πνεύμα ήταν παρόν και στους ιδρυτές του Heilbronn. Στις 23 Μαρτίου 1953, ο πολιτειακός πρόεδρος της Europa-Union, ο Λόρδος Δήμαρχος του Έσλινγκεν
Δρ Ο Dieter Roser ζήτησε από τον συνάδελφό του από το Heilbronn Paul Meyle υποστήριξη ώστε «η Ευρωπαϊκή Ένωση να μπορέσει επιτέλους να κάνει δουλειά στο Heilbronn που να ταιριάζει στο μέγεθος και τη σημασία αυτής της πόλης». Και αυτό το έργο εξακολουθεί να γίνεται.

βιβλιογραφία

(1) Mak, Geert: "Τι θα συμβεί αν η Ευρώπη αποτύχει"; Μόναχο 2012
(2) Mak, Geert, loc.cit., σελ. 8
(3) Dowe, Dieter and Klotzbach, Kurt: «Programmatic document of the German
Social Democracy», Βόννη 1990, σελ. 220
(4) Lorenz, Einhart: "Το όνειρο των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης -
Ευρωπαϊκές ιδέες του νεαρού Willy Brandt 1940 - 1946"
Στο: "Είμαστε στο σωστό δρόμο - Willy Brandt και ευρωπαϊκή ενοποίηση",
Andreas Wilkens (επιμ.), Verlag JHW Dietz Nachf. Βόννη 2010, σελ. 43
(5) Mak, Geert, loc.cit., σελ. 19
(6) Το κείμενο της ομιλίας δημοσιεύτηκε επανειλημμένα στο Διαδίκτυο. πχ από το
Ευρωπαϊκή Ένωση Vorarlberg; δημιουργήθηκε το 2006, ενημερώθηκε το 2009
(7) Πρόγραμμα Hertensteiner. Δείτε τη Wikipedia, από τις 16.11.2011 Νοεμβρίου XNUMX
(8) Judt, Tony: "Ιστορία της Ευρώπης από το 1945 έως σήμερα".
Buchergilde Gutenberg 2005, σελ. 121
(9) Judt, Tony, loc.cit., σ. 121
(10) Judt, Tony, loc.cit., σελ. 116
(11) Mai, Manfred: "Ευρωπαϊκή ιστορία - αφηγημένη από τον Manfred Mai"; Guild βιβλίων
Gutenberg 2007; σελ. 177