Φωτογραφία ανάρτησης: Προσφυγικό σκάφος στη Μεσόγειο | © Pixabay
Εδώ και λίγες εβδομάδες, η περισσότερο από τραγική κατάσταση των προσφύγων που προσπαθούν να φτάσουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω της Μεσογείου, έχει αναφερθεί ευρέως στα ΜΜΕ και οι ευρωπαϊκές μας κοινωνίες αρχίζουν επίσης να ασχολούνται με αυτό το θέμα. Εκτός από τις «αμυντικές αντιδράσεις» πολλών τμημάτων του πληθυσμού, υπάρχουν επίσης αλλεπάλληλες εκδηλώσεις αλληλεγγύης στους πρόσφυγες και μεμονωμένες προσπάθειες βοήθειας.
Επιπλέον, πολλές καθιερωμένες «οργανώσεις βοήθειας» καθώς και πολιτικοί, αναγνωρίζοντας την ευκαιρία τους να ενισχύσουν τη δική τους θέση με αυτό το θέμα, προσπαθούν να αποκομίσουν κέρδος στις πλάτες του πνιγμού. Οι πρόσφυγες παγιδεύονται ανάμεσα στα πιο διαφορετικά συμφέροντα και πρέπει τώρα να ελπίζουν ότι θα είναι από τους λίγους τυχερούς που θα μπορέσουν να ξεφύγουν ζωντανοί από αυτή την καταστροφική κατάσταση.
Σε αντίθεση με την κοινή πεποίθηση, το μεσογειακό δράμα δεν είναι ούτε καινούργιο ούτε εκπλήσσει όλους τους υπεύθυνους και τους ενδιαφερόμενους. Είμαι ακράδαντα πεπεισμένος ότι οι υπεύθυνοι πολιτικοί μας έφεραν σκόπιμα αυτήν την κατάσταση εδώ και δεκαετίες, και αυτό σύμφωνα με το σύνθημα: «Μόλις το κάρο χτυπήσει στον τοίχο, αρκούν γρήγορες και φθηνές λύσεις για να βοηθήσουμε τον πληθυσμό μας μπροστά στην καταστροφή. για να μπορέσω να στύψω μερικές παραχωρήσεις».
Ενόψει της «πίεσης του χρόνου» και της «τραγωδίας», οι υπεύθυνοι δεν απαιτείται πλέον να προσφέρουν καλά μελετημένες, βιώσιμες και μακροπρόθεσμες λύσεις. Σε τελική ανάλυση, αυτό την καθιστά μια κερδοφόρα κατάσταση για τους πολιτικούς και τους ψηφοφόρους τους. Γι' αυτό θα δούμε επίσης πολλά «καλλυντικά» τις επόμενες εβδομάδες και μήνες, αλλά μόνο μέχρι άλλες καταστροφές να κάνουν ξόρκι στους πληθυσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ήδη από τη δεκαετία του 1950, οραματιστές πολιτικοί στην Ευρώπη και πέρα από αυτήν στόχευαν στις «Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης» προκειμένου να επιτύχουν ένα καλύτερο μέλλον για όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους. Ήδη σκεφτόντουσαν ένα βήμα μπροστά. Επειδή το τέλος του Παγκοσμίου Πολέμου σήμαινε επίσης ότι οι πρώην ευρωπαϊκές αποικίες στην Αφρική ήταν πλέον μόνες τους, όχι μόνο έπρεπε να παλέψουν με τις ευρωπαϊκές κληρονομιές, αλλά και να αντιμετωπίσουν τον παγκόσμιο ανταγωνισμό.
Ενόψει αυτής της διαφαινόμενης δύσκολης κατάστασης και έχοντας επίγνωση της ευθύνης της Ευρώπης, πολιτικοί όπως Robert Schuman a «Eurafrica[1]»: εκτός από την ενοποίηση της Ευρώπης, τα αφρικανικά έθνη θα πρέπει επίσης να ενωθούν και και οι δύο κοινότητες να επωφεληθούν από τα πλεονεκτήματα της άλλης σε στενή συνεργασία μεταξύ τους. Αυτό θα περιόριζε τουλάχιστον σοβαρά τις μεταναστευτικές κινήσεις, αλλά σίγουρα θα επέτρεπε τον συντονισμό τους.
Με την αναβίωση των εθνικιστών, η διαδικασία ενοποίησης στην Ευρώπη επιβραδύνθηκε και από την άλλη, η Αφρική συνέχισε να είναι το κατώφλι της Ευρώπης και ένας φτηνός προμηθευτής πρώτων υλών για ολόκληρο τον κόσμο. Αυτό ενίσχυσε τη μεταναστευτική πίεση στην Ευρώπη και ορισμένα έθνη (π.χ. η Γαλλία) άρχισαν ήδη να σχεδιάζουν μεγαλύτερα στρατόπεδα υποδοχής στη χώρα τους. Τα εθνικά προγράμματα αναπτυξιακής βοήθειας ξεκίνησαν επίσης ξανά και ξανά, τα οποία ομολογουμένως είχαν ελαφρυντικό αποτέλεσμα στις χειρότερες καταστροφές, χωρίς όμως να καταπολεμηθούν ποτέ τα αίτια.
Στην πορεία της περαιτέρω ενοποίησης της Ευρώπης, η Ευρωπαϊκή Ένωση όχι μόνο οχυρώθηκε, γεγονός που καθιστά πλέον σχεδόν αδύνατη τη νόμιμη φυγή στην ΕΕ, αλλά και οι ευρωπαϊκές δυνάμεις προσπάθησαν ξανά και ξανά το αργότερο από τη δεκαετία του 1970. προκειμένου να βρεθεί τουλάχιστον μια βιώσιμη λύση στα μεταναστευτικά κινήματα.
Αυτή η νέα ρεαλιστική προσέγγιση προέβλεπε το σχηματισμό μιας «Μεσογειακής Ένωσης». Αυτή η ιδέα βασίστηκε σε αρχαίες εμπειρίες (Mare Nostrum) και στο γεγονός ότι δεν μπορείτε να ελέγξετε κανένα υδάτινο σώμα χωρίς την απέναντι ακτή. Η ενίσχυση όλων των μεσογειακών χωρών δεν πρέπει μόνο να προωθήσει τις αντίστοιχες χώρες οικονομικά, τεχνολογικά και κοινωνικά, αλλά και να εμποδίσει τη Μεσόγειο να γίνει ένα σύνορο που είναι δύσκολο να ελεγχθεί. Η οικονομική άνοδος που αναμένεται για ολόκληρη την Αφρική θα αποδυναμώσει τις μεταναστευτικές κινήσεις και θα οδηγήσει επίσης στο να μπορέσουν να ελεγχθούν τα μεταναστευτικά κύματα ήδη στο ύψος της Σαχάρας.
Το αργότερο από την Αραβική Άνοιξη, δυστυχώς έγινε σαφές ότι ούτε οι εθνικιστές στην Ευρώπη θα υποστηρίξουν αυτήν την προσέγγιση. Και μέχρι τώρα, το αργότερο, έπρεπε να είναι σαφές σε όλους ότι τα μεταναστευτικά κινήματα θα κυλούσαν ασταμάτητα προς την Ευρώπη. Η Μεσόγειος έχει μετατραπεί από προορισμός διακοπών για τους Ευρωπαίους σε παγίδα θανάτου για όσους αναζητούν βοήθεια.
Γι' αυτό προσωπικά μπορώ μόνο να περιγράψω ως σκανδαλώδη τη λύση που είναι δημοφιλής αυτή τη στιγμή, χρησιμοποιώντας μερικά πολεμικά πλοία για να ψαρέψουν μερικούς πρόσφυγες από τη Μεσόγειο και κάνοντας αυτό όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά με τον Τύπο.
Ωστόσο, πριν από λίγες μέρες συνέθεσα τις αρχικές σκέψεις για την πρόσφατα κληθείσα επιχείρηση «Mare Europeaum» ως πιθανή βάση συζήτησης και ελπίζω ότι οι πολιτικοί μας θα μπορέσουν να παράσχουν τα απαραίτητα κεφάλαια και πόρους σε δισεκατομμύρια, ώστε η ευρωπαϊκή μας οι αξίες δεν ενώνονται με τους Αφρικανούς πρόσφυγες στη Μεσόγειο χάνονται.
------------------------
[1] Robert Schuman: "For Europe" (2η έκδοση 2010: 104)
«Créer le navire ce n'est point tisser les toiles, forger les clous, lire les asres, mais bien donner le goût de la mer qui est un, et à la lumière duquel il n'est plus rien qui soit contradictoire mais communauté dans αγαπώ."
Antoine de Saint-Exupéry, Citadel (1948, LXXV)
