Χαρακτηριστική φωτογραφία: Στρατόπεδα στην Αφρική
Δεδομένου ότι ο Χριστιανισμός είναι μαζί με την ανθρωπότητα για αρκετό καιρό, είναι πραγματικά δυνατό σχεδόν οπουδήποτε στον κόσμο να μπορέσετε να παρακολουθήσετε μια τέτοια λειτουργία - ίσως όχι ακριβώς μιας δικής σας ονομασίας, αλλά σίγουρα μια χριστιανική λειτουργία.
Εάν εργάζεστε ως στρατιώτης στο εξωτερικό, μπορείτε βασικά να υποθέσετε ότι θα συνοδεύεστε από υπουργούς ή ιερείς. Ένα πλεονέκτημα που δεν πρέπει να υποτιμηθεί, το οποίο δυστυχώς γίνεται σαφές μόνο σε πολλούς επιτόπου — και αν λείπετε από το σπίτι για μήνες, μπορεί επίσης να οδηγήσει σε μια εντελώς νέα αξιολόγηση της δικής σας πίστης.
Δυστυχώς, πριν από μερικά χρόνια δεν μπόρεσα να αποκτήσω το προσωπικό μου και εγώ να έχουμε πρόσβαση σε τουλάχιστον έναν πάστορα όταν ήμασταν έξω στην υποσαχάρια Αφρική. Ομολογουμένως, δεν μας έλειψε τόσο πολύ, τουλάχιστον τις πρώτες εβδομάδες — οι προκλήσεις ήταν απλώς πάρα πολλές.
Όταν όμως εδραιωθήκαμε τοπικά και εκτός από πολύ τοπίο, υπήρχε μόνο περισσότερη διαθέσιμη περιοχή, ήμασταν πολύ ευχαριστημένοι που βρήκαμε μια εκκλησία στη «γειτονιά» που θα μπορούσε να μας προσφέρει κάποια ποικιλία τουλάχιστον τις Κυριακές.
Και όταν, λίγες εβδομάδες αργότερα και μια καλή μέρα μακριά από τους περισσότερους υπαλλήλους μου, είχα βρει τον δρόμο μου τόσο καλά που νόμιζα ότι θα μπορούσα να σκάψω ένα ή δύο κυριακάτικα πρωινά, οπότε αναζήτησα επίσης κάπου κοντά στο κατάλυμά μου ένα Εκκλησία.
Τα βρήκα μάλιστα πολύ κοντά και έκανα ένα προσκύνημα εκεί πολύ νωρίς τις Κυριακές, γιατί όχι μόνο με ξύπνησαν τα μεγάφωνα ενός τζαμιού στη γειτονιά, αλλά και ένα πολύ μεγάλο και, πάνω απ' όλα, πολύ δυνατά ζευγάρια πουλιών, που έμενε ακριβώς μπροστά στο παράθυρό μου και οι ίδιοι πάντα παραπονιόντουσαν για πολύ καιρό για τον ηγέτη της προσευχής, έτσι ώστε ο ύπνος μέσα δεν ήταν επιλογή. Κατά τη διάρκεια της εβδομάδας θα μπορούσατε να πάτε στη δουλειά αμέσως, και τις Κυριακές θα μπορούσατε να πάτε κατευθείαν στην εκκλησία.
Το πλεονέκτημα αυτής της εκκλησίας ήταν ότι τουλάχιστον οι Κυριακάτικες λειτουργίες γίνονταν πάντα με βάρδιες και η εκκλησία ήταν πάντα γεμάτη μέχρι την τελευταία θέση. Οι χρόνοι που δόθηκαν ήταν λιγότερο καλοί, καθώς εξυπηρετούσαν την εκκλησία περισσότερο ως πρόχειρος οδηγός.
Με βάση την παράταξη της πομπής μπροστά από την εκκλησία, μπόρεσα να δω πόσο καιρό ήταν μέχρι την επόμενη λειτουργία και μετά να αποφασίσω αν θα πήγαινα στην τρέχουσα λειτουργία ή θα περίμενα την επόμενη.
Πέρασα τις πρώτες λειτουργίες, που διαρκούσαν πάντα δύο ώρες, στο πίσω μέρος της εκκλησίας για να μην τραβήξω την προσοχή ως ο μόνος λευκός, αλλά σταδιακά έχασα τη συστολή μου και τελικά, για λόγους άνεσης, κατάφερα να πάρω ένα κάθισμα στη μέση της εκκλησίας. Παρεμπιπτόντως, αυτό οδήγησε κάποτε σε ένα κοριτσάκι να καθόταν πίσω μου και να σπρώξει προς τα πίσω το μανίκι του σακακιού μου κατά τη διάρκεια του κηρύγματος για να δει αν το χέρι μου ήταν επίσης λευκό. Όταν γύρισα και κοίταξα το κορίτσι στα μάτια, ξέσπασε σε μια κραυγή και η κατά τα άλλα πολύ θορυβώδης εκκλησία ξαφνικά σώπασε σαν ποντίκι. Η μητέρα το ησύχασε και το κήρυγμα συνεχίστηκε. Λίγο αργότερα, το κοριτσάκι σήκωσε το παντελόνι μου και δεν τόλμησα να κοιτάξω πίσω.
Με εξαίρεση την πρωινή λειτουργία, κάθε λειτουργία ακολουθούσε την ίδια σειρά. Η πλατεία μπροστά στην εκκλησία ήταν γεμάτη και ο κόσμος μιλούσε. Πριν οι πάστορες, το συγκρότημα, άλλοι εθελοντές και το εκκλησίασμα εγκαταλείψουν πανηγυρικά την εκκλησία, η ίδια πομπή συγκεντρώθηκε μπροστά από την εκκλησία, για να εισέλθει στην εκκλησία με την ίδια επισημότητα μετά την αναχώρηση της πρώτης. Μερικοί πάστορες συνόδευαν τουλάχιστον δύο ακολουθίες, τις οποίες παρατήρησα όταν πήγα στη λειτουργία πολύ αργά και μετά ακολούθησε αμέσως την επόμενη.
Δεδομένου ότι οι λειτουργίες γίνονταν κυρίως σε μία ή περισσότερες αφρικανικές γλώσσες, ήταν δύσκολο για μένα να παρακολουθήσω το όλο περιεχόμενο, κάτι που ήταν λιγότερο τραγικό, αφού πάντα κυριαρχούσε η μουσική και το τραγούδι. Και κατά τα άλλα συνήθως επικρατούσε φασαρία στις τάξεις της εκκλησίας, που μερικές φορές έδινε την εντύπωση ότι ο πάστορας και οι εθελοντές στο μέτωπο γιόρταζαν μια διαφορετική λειτουργία από την υπόλοιπη εκκλησία στις πίσω σειρές.
Μερικές φορές μάλιστα συνέβαινε ένα μέλος της εκκλησίας να όρμησε ξαφνικά προς τα εμπρός ουρλιάζοντας, κουνώντας τα χέρια και τα πόδια του και κουνώντας ολόκληρο το σώμα του και ένας από τους πάστορες έκανε ένα είδος «εξορκισμού», οπότε ολόκληρη η εκκλησία έπεσε σε ένα είδος έκστασης.
Ακόμη και μετά από μερικούς μήνες, οι δίωρες εκκλησιαστικές λειτουργίες τελείωναν πάντα πιο γρήγορα από πολλές εκκλησιαστικές λειτουργίες εδώ. Ούτε οι επισκέψεις μου πέρασαν απαρατήρητες, οπότε ήταν θέμα χρόνου μετά τη λειτουργία να έλαβα μια πρόσκληση για τη Γραφική μελέτη που ακολούθησε, η οποία επέκτεινε τις κυριακάτικες επισκέψεις μου στην εκκλησία σε ένα καλό τετράωρο.
Στην αρχή, αυτές οι μελέτες της Αγίας Γραφής ήταν μια πολύ ιδιαίτερη εμπειρία, γιατί οι συμμετέχοντες ανέλυαν το ένα κεφάλαιο μετά το άλλο υπό την καθοδήγηση ενός πάστορα και προσπάθησαν να με εμπλέξουν. Αλλά αυτό σήμαινε επίσης ότι γνώριζα όλο και περισσότερα για την κοινότητα και τη θρησκεία που αντιπροσωπεύεται εκεί. Όταν αρκετοί πάστορες επέμεναν στη μελέτη της Βίβλου ότι οι ομοφυλόφιλοι πρέπει να σκοτώνονται επειδή ήταν ο διάβολος, οι επισκέψεις μου στην εκκλησία σε αυτήν την κοινότητα ήταν παρελθόν και προτίμησα να χρησιμοποιήσω τον ελεύθερο χρόνο για κυριακάτικες εξορμήσεις στην εξοχή.
Η εμπειρία μου με τις ενορίες είναι ότι δεν υπάρχουν δύο ενορίες ίδιες. Κάθε εκκλησία είναι διαφορετική και μοναδική, αντικατοπτρίζει τα μεμονωμένα μέλη της εκκλησίας και αναπτύσσει τις δικές της παραδόσεις, ακόμα κι αν όλες βασίζονται σε μια γραφή - τη Βίβλο μας. Και έτσι μπορεί κανείς να θεωρήσει τον εαυτό του τυχερό αν ως χριστιανός βρει ακριβώς την εκκλησία στην οποία νιώθει άνετα και ασφαλής.
«Οι άθρησκοι είναι πιο θρησκευόμενοι από όσο ξέρουν και οι θρησκευόμενοι λιγότερο από όσο νομίζουν».
Franz Grillparzer, Studies in Philosophy and Religion. Ιστορικές και πολιτικές μελέτες (2011: 32, 1857.)
