δημοκρατικό μοντέλο

Φωτογραφία ανάρτησης: Πολίτης | © Athena at Pexels

Στο τέλος του βιβλίου του ο Walden βάζει το 1854 Henry David Thoreau το ερώτημα, "είναι μια δημοκρατία όπως την ξέρουμε, είναι η τελευταία δυνατή βελτίωση στην κυβέρνηση;"

Δυστυχώς, αυτό το ερώτημα, ειδικά σε εκείνα τα μέρη του κόσμου όπου η μύξα σηκώνεται συχνά στα μάγουλα των πολιτών, απαντάται ολοένα και συχνότερα χωρίς και μπαίνουν ξανά στο παιχνίδι αμέσως εντελώς απαρχαιωμένες μορφές διακυβέρνησης. Οι συντηρητικοί πολιτικοί, που πάντα προσποιούνταν ότι έχουν τουλάχιστον αφτί στο λαό, ισχυρίζονται εδώ και αρκετό καιρό ότι είναι στην πραγματικότητα εγγόνια του αυτοκράτορα και αμέσως μετά φον Καρλομάγνος να είναι ή κρεμούν υπερμεγέθεις φωτογραφίες βασίλισσες στο γραφείο.

Όλο και περισσότεροι Γερμανοί διαπιστώνουν, και τώρα ξανά δημόσια, ότι οι πρώην δικτατορίες, είτε η ναζιστική Γερμανία είτε ακόμη και η ΛΔΓ, στην πραγματικότητα δεν ήταν τόσο κακές. Χωρίς αμφιβολία, η σημερινή μας δημοκρατία έχει πρόβλημα.

Ακόμα κι αν δεν ξέρω ο ίδιος τι είδους κυβερνητικά μοντέλα θα κυκλοφορούν στην αγορά σε μερικές χιλιάδες χρόνια, παραμένω σταθερά πεπεισμένος ότι η λαϊκή κυριαρχία θα εξακολουθεί να είναι μεταξύ των πιο επιτυχημένων μοντέλων τουλάχιστον τότε. Και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η δημοκρατία σε όλες τις εκφάνσεις της - εκτός των σοσιαλιστικών ή ελεγχόμενων μοντέλων, καθώς μεταμφιέζονται μόνο σε δημοκρατία - είναι αυτή τη στιγμή η τελευταία λέξη της τέχνης σε όλο τον κόσμο!

Αλλά όπως μπορούμε να δούμε, όλες οι δημοκρατίες, είτε στην Ελβετία, στις ΗΠΑ, στο Ηνωμένο Βασίλειο, στη Γαλλία, στην Ιταλία, στην Ιαπωνία ή στη δική μας, έχουν τα δικά τους προβλήματα να αντιμετωπίσουν. Ένα από αυτά τα προβλήματα είναι ότι όλο και περισσότεροι πολίτες υποθέτουν ότι η δημοκρατία δεν κυβερνάται από τον λαό. Άλλο είναι ότι κάποιοι πολίτες δεν θέλουν καν να αυτοκυβερνούν, αλλά περιμένουν με λαχτάρα κάποιον να τους φυσήξει την πορεία. Ένα τρίτο, δηλαδή πολλοί πολίτες συνειδητοποιούν αργά αλλά σταθερά ότι η (καλή) διακυβέρνηση έχει να κάνει και με τη δουλειά. Κατόπιν καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η δημοκρατία δεν είναι τόσο σημαντική για αυτούς για να την αντιμετωπίσουν με τη μορφή της δικής τους δουλειάς - τουλάχιστον όσο η εν λόγω μύξα τρέχει στα μάγουλά τους. Το τελευταίο πρόβλημα είναι πιθανώς τόσο παλιό που είχε ήδη συζητηθεί στη Βίβλο.

Και επομένως δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι τα μοντέλα αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας αναπτύχθηκαν και επιλέχθηκαν ως μορφή διακυβέρνησης πολύ νωρίς, όπως και η δική μας δημοκρατία.

Για δεκαετίες, εγώ ο ίδιος ήμουν υπέρμαχος της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, επειδή, από όλες τις μορφές δημοκρατίας, ήταν σε θέση να καλύψει καλύτερα το μέγεθος και την πολυπλοκότητα του κράτους μας και επίσης έλεγχε πολύ καλά το τρίτο πρόβλημα που αναφέρθηκε.

Εν τω μεταξύ, ωστόσο, πρέπει να πω ότι η αντιπροσωπευτική μας δημοκρατία δεν αντιμετωπίζεται πλέον τόσο θετικά στα μάτια πολλών πολιτών, πιθανώς επειδή αμφιβάλλουν όλο και περισσότερο εάν οι ίδιοι εξακολουθούν να εκπροσωπούνται από τους εκπροσώπους τους.

Μου γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρο ότι η ανθρώπινη ύβρις που επηρεάζει τους περισσότερους από εμάς είναι ο μεγαλύτερος εχθρός της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Και έτσι ένα πράγμα έχει αλλάξει στη Γερμανία τα τελευταία διακόσια χρόνια, δηλαδή ότι οι δεκάδες Γερμανοί πρίγκιπες έχουν γίνει τώρα χιλιάδες μικροί Γερμανοί πρίγκιπες που, όπως και οι προκάτοχοί τους, προσκολλώνται στους θρόνους τους και είναι ικανοποιημένοι με τον εαυτό τους.

Αυτό το τεράστιο πρόβλημα θα μπορούσε να λυθεί μόνο με ένα γενικό όριο θητείας, αλλά αυτό θα απαιτούσε μια επανάσταση στη Γερμανία που θα επισκίαζε εντελώς αυτή του 1848 - κάτι που είναι εντελώς αδιανόητο στη Γερμανία.

Και ακόμη κι αν υπήρχε όριο θητείας, μάλλον δεν θα αδικούσε πλέον τη σημερινή εποχή, γιατί ο κόσμος κινείται πιο γρήγορα από ό,τι θα θέλαμε όλοι να παραδεχτούμε.

Γι' αυτό καταλήγω στο συμπέρασμα ότι πρέπει να εγκαταλείψουμε εντελώς το αντιπροσωπευτικό μοντέλο δημοκρατίας και να στραφούμε στην άμεση δημοκρατία.

Εμείς οι Γερμανοί εκλέγουμε τους καγκελαρίους και τους πρωθυπουργούς μας κάθε τέσσερα χρόνια. Και αφού οι γερμανοί υπουργοί δεν είναι πλέον καλοί δημόσιοι υπάλληλοι, έτσι είναι και αυτοί. Στη συνέχεια, ο εκάστοτε αρχηγός της κυβέρνησης συνθέτει τη δική του κυβέρνηση.

Τα κοινοβούλια καταργούνται, με τις πρώην επιστημονικές υπηρεσίες να επεκτείνονται στη θέση τους σε «οργανισμούς λήψης αποφάσεων». Όλοι αυτοί αποτελούνται από δημόσιους υπαλλήλους που έχουν τουλάχιστον IQ 130 και πτυχίο πανεπιστημίου και πρέπει να περάσουν από κατάλληλη εισαγωγική εξέταση. τα αποτελέσματα θα δημοσιευθούν.

Εμείς οι Γερμανοί αναλαμβάνουμε ολόκληρο το νομοθετικό σώμα, με τις κυβερνήσεις να συνεχίζουν να διατηρούν τη νομοθετική πρωτοβουλία, αλλά εμείς οι πολίτες να ενισχύονται περαιτέρω. Όλα τα νομοσχέδια προετοιμάζονται ή επιμελούνται από την αντίστοιχη αρχή λήψης αποφάσεων και παρουσιάζονται στον κυρίαρχο - δηλαδή σε εμάς - για λήψη απόφασης με εντελώς ουδέτερο τρόπο. Αυτή η ουδετερότητα τίθεται σε «λόγο πολιτείας» και ένας υπάλληλος που δεν συμμορφώνεται με αυτήν απολύεται αμέσως.

Όλες οι νομοθετικές πρωτοβουλίες και τα σχέδια αποφάσεων δημοσιεύονται και, κατ' αρχήν, τίθενται σε γενική συζήτηση για τουλάχιστον τέσσερις εβδομάδες πριν οι αντίστοιχοι Γερμανοί πολίτες αποφασίσουν επ' αυτών κατά πλειοψηφία.

Σήμερα, όταν έχουμε το Διαδίκτυο και ακόμη και τα πρώτα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης, δεν είναι πλέον κοινωνικό ή τεχνολογικό πρόβλημα για έναν γερμανό πολίτη να διαβάζει τους λογαριασμούς, να μαθαίνει περισσότερα εάν χρειάζεται και μετά να αποφασίζει μόνος του ότι μπορεί — δεν χρειάζεται.

Μια μελλοντική τετραήμερη εβδομάδα καλεί τους πολίτες να περάσουν μια ολόκληρη μέρα ασχολούμενοι με την πολιτική και τελικά να γίνουν zoon politikon.

---

«Αν αφηνόμασταν αποκλειστικά στην καθοδήγηση των νομοθετών στο Κογκρέσο, αδιόρθωτοι από την εποχική εμπειρία και τα αποτελεσματικά παράπονα των ανθρώπων, η Αμερική δεν θα διατηρούσε πλέον την κατάταξή της μεταξύ των εθνών».

Henry David Thoreau, Walden (2020 [1854]: 336)