Φωτογραφία ανάρτησης: Bundestag | © Clareich στο Pixabay
Ένας φίλος μου επαγγελματίας πολιτικός με ρώτησε πρόσφατα σε τι είμαι στην πραγματικότητα κατά να επαγγελματίας πολιτικός; Θα ήθελα να του είχα απαντήσει εντελώς αυθόρμητα ότι ήταν ακριβώς αυτή η γενική «σκέψη κουτιού».
Ωστόσο, αυτό δεν θα είχε δικαιώσει τη φιλία μας ή το θέμα, και έτσι άρχισα να σκέφτομαι...
Η κατανόησή μου για την «επαγγελματική πολιτική» βασίζεται σε μια διάλεξη που δόθηκε πριν από εκατό χρόνια από Max Weber, που και εσύ εδώ μπορεί να βρει. Ο Βέμπερ θα του είχε απαντήσει ως εξής:
«Μόνο εκείνοι που είναι σίγουροι ότι δεν θα σπάσουν αν ο κόσμος, από τη σκοπιά τους, είναι πολύ ανόητος ή πολύ κακός για αυτό που θέλουν να τους προσφέρουν, λένε: "Παρόλα αυτά!" μπορεί να πει, μόνο αυτός έχει το «επάγγελμα» της πολιτικής».
Max Weber (Η πολιτική ως επάγγελμα, 1919)
Max WeberΗ διάλεξη του αξίζει ακόμα και σήμερα και οι περισσότερες δηλώσεις του εξακολουθούν να ισχύουν. Μου αρέσει αυτό που είναι ίσως η πιο γνωστή δήλωση του Weber:
«Πολιτική σημαίνει ένα δυνατό, αργό τρύπημα σκληρών σανίδων με πάθος και αίσθηση αναλογίας ταυτόχρονα».
Max Weber (Η πολιτική ως επάγγελμα, 1919)
Και ακριβώς σε αυτή τη δήλωση θα ήθελα να εκφράσω τις ανησυχίες μου για πολλούς επαγγελματίες πολιτικούς, οι οποίοι προτιμούν όλο και περισσότερο τις γρήγορες λήψεις και τις εκπομπές μέσων ενημέρωσης από την αίσθηση του μέτρου και την αργή διάνοιξη χοντρών σανίδων. Του λείπει επίσης κάθε πάθος και δίνει σήμα στους πολίτες ότι η πολιτική είναι «ένα επάγγελμα όπως όλα τα άλλα» και ότι πρέπει να βγάλει τα λεφτά του με κάποιο τρόπο.
Υπάρχει και η δήλωση του Βέμπερ:
«… δημοκρατία χωρίς ηγέτη, αυτό σημαίνει: ο κανόνας των «επαγγελματιών πολιτικών» χωρίς δουλειά, χωρίς τις εσωτερικές, χαρισματικές ιδιότητες που κάνουν έναν ηγέτη. Και αυτό σημαίνει αυτό που συνήθως αναφέρεται η αντίστοιχη κομματική παράταξη ως κανόνας της «κλίκας».
Max Weber (Η πολιτική ως επάγγελμα, 1919)
Χανς Αύγουστος Λούκερ, πρώην βουλευτής της Bundestag και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είπε πριν από μερικά χρόνια στους συναδέλφους του εδώ στο Heilbronn:
«Δεν είστε πλέον πολιτικοί, απλώς καλύτεροι διαχειριστές».
Hans August Lucker (2006)
Δεν θέλω να πάω τόσο μακριά ξανά, αλλά έχω παρατηρήσει ότι γίνεται όλο και πιο δύσκολο για τους χαρισματικούς πολιτικούς που ξεχωρίζουν από το πλήθος λόγω της καταλληλότητας, των επιδόσεων και της ικανότητάς τους να ανεβαίνουν στον κομματικό μηχανισμό. Μετά από περίπου εβδομήντα χρόνια, μάλλον όλοι έχουμε φτάσει σε μια μετριότητα.
Αυτό όμως ευχαριστεί τους περισσότερους συμπολίτες, αφού ο πολιτικός «τους» είναι σίγουρα «ένας από αυτούς» και πολλοί πιστεύουν επίσης ότι μπορούν να τον υποτιμήσουν. Κάποιοι μάλιστα πιστεύουν ότι είναι λίγο «εξουσιαστές» πάνω τους.
Αλλά το πρόβλημα προκύπτει όταν οι πολίτες περιμένουν ξαφνικά από «καλύτερους διαχειριστές» να λύσουν τα προβλήματα που έχουν καταστρέψει τον κόσμο μέσα σε μια νύχτα.
Εδώ θα ήθελα να παρέμβω υπέρ τους, το προσπαθούν ξανά και ξανά, ως επί το πλείστον υπερβολικά από τα ΜΜΕ, και στο τέλος πάντα καταλήγουν στο ίδιο αποτέλεσμα, δηλαδή ότι η μετριότητα και οι λύσεις δεν μπορούν να παντρευτούν από τη μια μέρα στην άλλη.
Αλλά ούτε αυτό απαιτείται από εμάς, γιατί όλοι έχουμε αποφασίσει τις τελευταίες δεκαετίες ότι για εμάς η πολιτική τρυπάει σιγά-σιγά σε χοντρές σανίδες με αίσθηση αναλογίας, και ότι ως εκ τούτου αντιμετωπίζουμε επίσης υπάρχοντα και νέα προβλήματα και προκλήσεις αντικειμενικά και σιγά σιγά πρέπει να λύσουμε.
Περνάμε δηλαδή από τον έναν συμβιβασμό στον άλλο, ελπίζοντας να μην χάσουμε τον στόχο. Αυτή η προσέγγιση έχει αποδείξει την αξία της και στη Δημοκρατία της Βόννης και του Βερολίνου και εν τω μεταξύ έχει γίνει επίσης μια ειδική μορφή πολιτικής. Γιατί ακόμα κι αν όλοι οι σημερινοί επαγγελματίες πολιτικοί είχαν την ίδια άποψη, θα προέκυπτε συμβιβασμός.
Για εμάς τους πολίτες, αυτό σημαίνει επίσης ότι δεν μπορούμε να έχουμε «δημοκρατία χωρίς ηγέτες» και «δημοκρατία ηγετών» ταυτόχρονα!
Γι' αυτό εμείς οι πολίτες δεν πρέπει να θέλουμε ξαφνικά να τρέξουμε πίσω από υποτιθέμενους ηγέτες. Λέω επίτηδες δήθεν, γιατί από πού υποτίθεται ότι προέρχονται αυτές οι ελαφριές φιγούρες; Σίγουρα δεν προέρχονται ούτε από έξω από την πολιτική, γιατί τότε θα έπρεπε να πετάξουν από το πίσω μέρος του φεγγαριού.
Και γι' αυτό, για να απαντήσω στην αρχική ερώτηση του φίλου μου και επαγγελματία πολιτικού, οι επαγγελματίες πολιτικοί δεν πρέπει να προσπαθήσουν να κοροϊδέψουν τους πολίτες να πιστέψουν ότι είναι αυτές οι νέες φιγούρες του φωτός που έχουν επίσης απάντηση για όλα τα προβλήματα αυτού του κόσμου, αλλά πρέπει να επιστρέψουν πίσω στις χοντρές σανίδες, τις οποίες στη συνέχεια τρυπούν όσο πιο αργά γίνεται με αίσθηση αναλογίας, σκληρά και, κυρίως, με πάθος.
Με λίγα λόγια: Έχω κάτι εναντίον των πολιτικών που αρνούνται να κάνουν την πραγματική τους δουλειά και στοιχειώνουν τα talk show και άλλες περιστάσεις. Γιατί ούτε αυτοί θα σώσουν τον κόσμο! Μόνο εμείς οι πολίτες μπορούμε να σώσουμε τον κόσμο και οι πολιτικοί μας θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν σε αυτό, όπως και όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι.
«Οι άνθρωποι με θάρρος και χαρακτήρα είναι πάντα πολύ τρομακτικοί για τους άλλους ανθρώπους».
Hermann Hesse, Demian: The Story of Emil Sinclair's Youth (1974 [1919]: 36)
